W dzisiejszym wpisie pragniemy przyjrzeć się temu, w jaki sposób religia miała wpływ na rozwój edukacji na przestrzeni dziejów. Czy wiara i wartości religijne stanowiły fundament dla systemów edukacyjnych w różnych kulturach? Jakie znaczenie miały instytucje religijne dla rozwoju szkolnictwa? Zapraszamy do lektury, aby poznać fascynujące związki między religią a edukacją.
Jak religia kształtowała system edukacyjny na przestrzeni wieków?
W ciągu wieków, religia odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. W różnych epokach i kulturach, wartości, wierzenia i tradycje religijne miały duży wpływ na to, jak edukacja była organizowana i przekazywana młodym ludziom.
-
Wpływ Kościoła katolickiego na edukację w średniowieczu:
- Kościół katolicki był głównym instytucją edukacyjną w Europie w średniowieczu.
- Uczniowie uczyli się łaciny, teologii i filozofii, a nauczanie było oparte na wartościach chrześcijańskich.
-
Rola islamu w rozwoju szkół i uniwersytetów w średniowiecznym świecie arabskim:
- Islam promował naukę i edukację jako środki osiągnięcia mądrości i zbliżenia do Boga.
- Szkoły koraniczne i uniwersytety były ważnymi ośrodkami nauki i kultury.
-
Protestancki ruch reformacyjny i rozwój edukacji w Europie:
- Reformatorzy, takie jak Jan Hus czy Marcin Luter, propagowali powszechne nauczanie Biblii i alfabetyzację.
- Powstawały nowe szkoły i uniwersytety, które kładły większy nacisk na nauki świeckie.
-
Edukacja w krajach buddyjskich i hinduistycznych:
- Religie takie jak buddyzm czy hinduizm promowały rozwój intelektualny, duchowy i moralny.
- Szkolenie mnichów i braminów było ważnym elementem edukacji w tych kulturach.
Wnioskiem jest to, że religia miała ogromny wpływ na rozwój systemów edukacyjnych na przestrzeni wieków. Warto zauważyć, że mimo ewolucji społeczeństwa i postępu technologicznego, religia nadal odgrywa istotną rolę w edukacji wielu ludzi na całym świecie.
Inspiracje biblijne w nauczaniu i wychowaniu
Wielu ludzi wierzy, że religia odegrała kluczową rolę w kształtowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Inspiracje biblijne często stanowiły fundament, na którym budowano programy nauczania i metody wychowawcze. Chrześcijaństwo, judaizm i islam to tylko kilka z wielu religii, które wpłynęły na rozwój edukacji.
W Starym Testamencie mamy wiele przykładów, które można interpretować w kontekście nauczania i wychowania. Na przykład, Siedem Pieczęci i ich odniesienie do obowiązku nauczania dzieci według Pisma Świętego. Podobnie, w Nowym Testamencie Jezus Chrystus często nauczał przez przypowieści, co wskazuje na znaczenie opowiadania historii i obrazowego przekazywania informacji w procesie nauczania.
W islamie, koran stanowi podstawę nauczania i wychowania. Jego nauki są często interpretowane i przekazywane w szkołach koranicznych, gdzie dzieci od najmłodszych lat uczą się prawd wiary i moralności. Prawa Koranu mają również wpływ na kształtowanie szkolnych reguł i norm zachowania.
Religia | Wpływ na edukację |
---|---|
Chrześcijaństwo | Kształtowanie wartości moralnych i społecznych |
Judaizm | Podkreślenie wagi nauki i rozwoju intelektualnego |
Islam | Nauki koraniczne i moralne wytyczne |
Podsumowując, inspiracje biblijne od dawna odgrywają istotną rolę w nauczaniu i wychowaniu. Religia ma mocny wpływ na to, jak postrzegamy edukację i jakie wartości przekazujemy kolejnym pokoleniom. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć tę historię i kontekst, gdy analizujemy rozwój systemów edukacyjnych na przestrzeni wieków.
Rola kościoła w rozwoju szkolnictwa
Religia od zawsze miała istotny wpływ na rozwój edukacji. Kościół katolicki odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu systemów szkolnictwa na przestrzeni wieków. Jako instytucja moralna, religia przyczyniła się do inwestowania w edukację oraz promowania wartości takich jak szacunek, szczerość i pracowitość.
Dużą rolę odegrało zakładanie szkół i uniwersytetów przez kościoły, które zapewniały dostęp do edukacji dla różnych grup społecznych. To właśnie dzięki nim wiele osób mogło zdobyć wiedzę i umiejętności, co przyczyniło się do rozwoju społeczeństw i kultury.
Religia wpłynęła także na programy nauczania, które często odwoływały się do wartości biblijnych i moralnych. Dzięki temu uczniowie nie tylko zdobywali wiedzę, ale również kształtowali swoje charaktery i podejmowali dobre decyzje.
Warto również zauważyć, że kościoły często wspierały finansowo szkoły oraz fundowały stypendia dla zdolnej młodzieży. Dzięki temu nawet ci, którzy nie mieli wystarczających środków, mogli kontynuować naukę i rozwijać swoje talenty.
Nie można zapominać o roli nauczycieli związanych z kościołami, którzy często służyli nie tylko jako mentorzy, ale także jako przykłady do naśladowania. Ich zaangażowanie i oddanie sprawiało, że edukacja stawała się nie tylko obowiązkiem, ale także drogą do osobistego rozwoju i spełnienia.
Konflikty światopoglądowe a edukacja
Religia od zawsze odgrywała istotną rolę w kształtowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Nie bez powodu mówi się, że w średniowieczu Kościół był jedynym ośrodkiem wiedzy i nauki. Jak jednak religia wpłynęła na rozwój edukacji i jakie konflikty światopoglądowe mogły pojawić się w związku z tym?
Jednym z głównych sposobów, w jaki religia wpłynęła na rozwój edukacji, było zakładanie szkół przez kościoły i inne instytucje religijne. W średniowieczu i renesansie to właśnie klasztory były głównymi ośrodkami edukacyjnymi, gdzie uczono czytania, pisania, matematyki oraz teologii.
Religijne wartości i nauki były integralną częścią programów nauczania, co może prowadzić do konfliktów światopoglądowych, zwłaszcza w kontekście ewolucji czy seksualności. Jak pogodzić naukę ewolucji z nauką kreacjonizmu? Jak mówić o seksualności w szkole, gdy są różnice zdań na ten temat w różnych wyznaniach?
Współcześnie walka o laicyzację szkół oraz rozdział kościoła od państwa także w wielu krajach wywołuje spore kontrowersje. Rządzący się często opierają na wartościach religijnych w podejmowaniu decyzji edukacyjnych, co budzi opór nie tylko wśród osób niewierzących, ale także w różnych wspólnotach wyznaniowych.
Warto pamiętać, że historia edukacji jest ściśle związana z historią religii i światopoglądu. Obecnie ważne jest, aby mieć świadomość różnorodności światopoglądowej społeczeństwa i szanować poglądy innych, aby edukacja mogła spełniać swoją rolę w sposób jak najbardziej obiektywny i dostosowany do potrzeb wszystkich uczniów.
Znaczenie wartości religijnych w procesie nauczania
Religia od zawsze odgrywała ważną rolę w procesie nauczania, wpływając na rozwój systemów edukacyjnych na całym świecie. Wartości religijne są fundamentem, na którym buduje się moralne i etyczne przekazy w edukacji.
Poprzez nauczanie wartości religijnych, uczniowie uczą się empatii, szacunku dla innych oraz budowania pozytywnych relacji z otoczeniem. Religijne nauki pomagają również rozwijać wiarę i duchowość, co może być istotne dla zdrowego rozwoju psychicznego i emocjonalnego młodych osób.
Jednym z głównych aspektów, w jakim religia wpłynęła na rozwój edukacji, jest kształtowanie systemów wartości. Wielu nauczycieli wychowania religijnego kładzie nacisk na etykę, sprawiedliwość i dobroć jako kluczowe elementy wychowania.
Dzięki religijnym naukom, uczniowie mogą również rozwijać umiejętności rozwiązywania problemów, krytycznego myślenia oraz refleksji nad światem i sobą samymi. W ten sposób religia nie tylko wpływa na rozwój moralny uczniów, ale także na ich intelektualny i emocjonalny rozwój.
Etyka a religia w edukacji
Religia od zawsze odegrała istotną rolę w kształtowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Wpływ religii na rozwój edukacji jest niezaprzeczalny i ma głębokie korzenie historyczne. Jak religia zmieniła oblicze edukacji na przestrzeni wieków?
- Religia była często głównym motorem rozwoju systemów edukacyjnych, zapewniając finansowanie i wsparcie dla szkół i uniwersytetów.
- W wielu krajach religia odgrywała kluczową rolę w ustalaniu programów nauczania, promując określone wartości i normy moralne.
- Religijne instytucje często pełniły funkcje oświatowe, prowadząc szkoły, uczelnie i biblioteki, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy i kultury.
- Wpływ religii na edukację może być również widoczny w organizacji szkół, np. w segregacji płciowej czy obowiązkowej edukacji religijnej.
Religia nie tylko wpłynęła na rozwój edukacji, ale również w znaczący sposób kształtowała światopogląd i postawy moralne uczniów. Dzisiejsze systemy edukacyjne wciąż odzwierciedlają religijne tradycje i wartości, zarówno w programach nauczania, jak i w strukturze szkolnictwa. Warto zastanowić się, jak dalece religia nadal wpływa na edukację w XXI wieku i jakie wyzwania stawia przed współczesnymi systemami oświaty.
Dziedzictwo religijne w programach nauczania
Religia od zawsze była integralną częścią życia społecznego, wpływając nie tylko na kulturę, tradycje czy moralność, ale także na rozwój systemów edukacyjnych. W całej historii ludzkości religia odegrała kluczową rolę w kształtowaniu programów nauczania, ustalaniu norm etycznych oraz transmitowaniu wartości.
Jednym z głównych sposobów, w jaki religia wpłynęła na edukację, było ustalenie podstawowych wartości moralnych, które miały być przekazywane w szkołach. Religijne teksty święte, takie jak Biblia, Koran czy Bhagawadgita, stały się fundamentem etycznych zasad, których przestrzeganie było uznawane za niezbędne dla harmonijnego funkcjonowania społeczeństwa.
Wielu uczonych i filozofów uważa, że bez religijnych nauk, nie byłoby współczesnego systemu edukacji. Religia była głównym źródłem wiedzy na przestrzeni wieków, a nauka początkowo była integralną częścią teologii. Z czasem te dwie dziedziny zaczęły się oddzielać, jednak zasady moralne i etyczne nadal stanowią istotny element programów nauczania.
pełni również istotną rolę w kształtowaniu tożsamości kulturowej i narodowej. Dzięki naukom religijnym, uczniowie mają możliwość lepszego zrozumienia historii, tradycji i wartości swojego narodu. W ten sposób religia i edukacja stają się narzędziami przekazywania dziedzictwa kulturowego z pokolenia na pokolenie.
Współczesne programy nauczania nadal zawierają elementy dziedzictwa religijnego, choć w coraz większym stopniu stawiają na neutralność światopoglądową. Jednak nawet w świeckich szkołach wartość moralne, etyczne i kulturowe pozostają istotnym elementem kształcenia młodego pokolenia.
Rola modlitwy i obrzędów w szkole
Według wielu osób religia odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu systemu edukacji na przestrzeni wieków. Modlitwy i obrzędy były integralną częścią szkolnych tradycji, wpływając zarówno na nauczycieli, jak i uczniów.
Religia wpływała na rozwój edukacji poprzez:
- Uczyła szacunku i dyscypliny
- Kształtowała moralność i wartości
- Wprowadzała uczniów w tajniki tradycji i obrzędów
Modlitwy poranne w szkole stanowiły część rutyny, przywołując uczniów do skupienia i refleksji. Obrzędy religijne podczas uroczystości szkolnych integrowały społeczność uczniowską, wzmacniając więzi międzyludzkie.
Podczas lekcji religii uczniowie mieli okazję zgłębiać dogmaty i wartości swojej wiary, co mogło mieć wpływ na ich osobisty rozwój i poglądy.
Wpływ duchowieństwa na kształtowanie polityki oświatowej
był niezwykle istotny w historii rozwoju edukacji. Religia odegrała kluczową rolę w formułowaniu i realizowaniu celów edukacyjnych przez wieki.
Jednym z głównych sposobów, w jaki religia wpłynęła na rozwój edukacji, było zakładanie szkół oraz uczelni przez duchownych. Kościoły i zakony katolickie odgrywały szczególnie ważną rolę w promowaniu edukacji, zakładając szkoły dla dzieci i młodzieży, a także uczelnie dla osób dążących do pogłębienia wiedzy.
Religia również kształtowała programy nauczania, decydując o tym, jakie treści były przekazywane dzieciom i młodzieży. Duchowieństwo nadzorowało także proces rekrutacji nauczycieli oraz ich szkolenie, dbając o to, aby osoby nauczające były odpowiednio przygotowane do pracy z uczniami.
Kształtowanie polityki oświatowej przez duchowieństwo nie tylko wpłynęło na rozwój edukacji, ale również miało duże znaczenie dla kształtowania postaw i wartości społecznych. Religijne szkoły kładły nacisk na kształtowanie moralności i etyki wśród uczniów, co miało istotny wpływ na ich późniejsze życie.
Współpraca między duchowieństwem a władzami państwowymi również miała duże znaczenie dla rozwoju edukacji. Kościoły i zakony często otrzymywały wsparcie finansowe oraz polityczne od władz, co umożliwiało im dalszy rozwój swoich placówek oświatowych.
Podsumowując, wpływ religii na rozwój edukacji był niezaprzeczalny. Duchowieństwo odegrało kluczową rolę w kształtowaniu polityki oświatowej, decydując o programach nauczania, zakładając szkoły oraz wpływając na kształtowanie postaw społecznych wśród uczniów.
Konflikty międzyuczelniane na tle religijnym
Wśród wielu uniwersytetów na całym świecie nie brakuje konfliktów międzyuczelnianych na tle religijnym. Trudno zaprzeczyć, że religia od wieków odegrała istotną rolę w rozwoju edukacji, zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Jakie zatem są główne wpływy, jakie religia wywarła na rozwój systemów edukacyjnych?
Religia od zawsze była integralną częścią życia społecznego i kulturowego, dlatego nie dziwi fakt, że miała istotny wpływ na kształtowanie się systemów edukacyjnych na całym świecie. Oto kilka sposobów, w jakie religia wpłynęła na rozwój edukacji:
-
Kreowanie wartości moralnych i etycznych: Religia odgrywa ważną rolę w kształtowaniu systemów wartości, które są przekazywane w procesie edukacji. Wskazuje, co jest dobre, a co złe, co jest moralne, a co niemoralne.
-
Inspiracja do nauki i poszukiwania wiedzy: W wielu kulturach religijnych zachęca się do poszukiwania wiedzy i rozwoju intelektualnego jako formy czci dla Boga. Religia może być więc motywacją do nauki i rozwoju osobistego.
-
Formowanie instytucji edukacyjnych: Wiele z najstarszych uniwersytetów na świecie zostało założonych przez kościoły lub miało silne powiązania z religią. Religia odegrała kluczową rolę w rozwoju instytucji edukacyjnych na Zachodzie.
Dzięki religii edukacja zyskała wiele aspektów, które miały istotny wpływ na jej rozwój. Jednakże nie można też zapominać o konfliktach międzyuczelnianych na tle religijnym, które niekiedy prowadziły do trudnych sytuacji. Ważne jest więc znalezienie równowagi między wpływami religii a potrzebami współczesnego społeczeństwa.
Reforma edukacyjna a duchowość
Historia edukacji i religii jest spleciona w nierozłączną całość, wpływając na rozwój społeczeństw na przestrzeni wieków. Wprowadzenie nowych reform edukacyjnych zawsze wiązało się z głębokim przeobrażeniem duchowości oraz systemu wartości danej społeczności.
Religia odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu procesów edukacyjnych oraz w formowaniu postaw moralnych i społecznych. Poprzez nauczanie etyki, zasad miłości bliźniego czy sprawiedliwości, religia pozwalała formować charakter uczniów i wpływać na ich postawy wobec świata.
Reforma edukacyjna zawsze niosła za sobą konieczność zmian w nauczaniu religii i moralności. Nowe programy nauczania stawiały często większy nacisk na rozwój osobisty, dbałość o drugiego człowieka oraz wsparcie dla potrzebujących. W ten sposób, religia wpływała nie tylko na rozwój intelektualny, ale również na duchowy i emocjonalny uczniów.
Wprowadzenie nowoczesnych metod nauczania, takich jak zajęcia z zakresu rozwoju osobistego czy warsztaty z zakresu zrozumienia różnorodności kulturowej i religijnej, sprawiło że duchowość stała się nieodłączną częścią procesu edukacji. Dzięki temu uczniowie mogli lepiej zrozumieć świat, w którym żyją, i stawać się bardziej otwarci na innych ludzi.
Wpływ religii na rozwój edukacji jest niezaprzeczalny, gdyż od wieków stanowiła ona fundament, na którym opierano proces nauczania. Dlatego też, reformy edukacyjne zawsze muszą uwzględniać aspekt duchowy, aby promować wartości takie jak szacunek, empatia czy solidarność.
Rola szkół wyznaniowych w edukacji
Religia od zawsze odegrała istotną rolę w edukacji, szczególnie poprzez szkoły wyznaniowe. To właśnie w tych placówkach dzieci i młodzież zdobywają nie tylko wiedzę, ale również wartości i moralne zasady. Jak religia wpłynęła na rozwój edukacji?
W szkołach wyznaniowych nauka oparta jest na dogmatycznych zasadach danej religii, co może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Z jednej strony uczniowie mogą zdobywać głęboką wiarę i moralność, z drugiej strony może to prowadzić do braku tolerancji wobec innych światopoglądów.
Jednak nie da się zaprzeczyć, że szkoły wyznaniowe odgrywają istotną rolę w kształtowaniu charakteru i postaw młodych ludzi. Dzięki religijnym wartościom uczniowie uczą się szacunku, empatii i solidarności, co może przyczynić się do budowy lepszej społeczności.
Wpływ religii na edukację można również zobaczyć w programie nauczania, który często zawiera elementy religijne, takie jak modlitwy czy lekcje katechezy. Dla wielu osób nauka w szkole wyznaniowej stanowi fundament ich wiary i przekonań.
Warto jednak pamiętać, że edukacja nie powinna być jedynie narzędziem do przekazywania religijnych doktryn, ale również do rozwijania umiejętności poznawczych i kreatywnych uczniów. Dlatego ważne jest, aby szkoły wyznaniowe zapewniały szeroki zakres wiedzy i umożliwiały rozwój osobisty każdemu uczniowi, niezależnie od jego wyznania.
Wartość nauki religii w szkole
Religia od wieków odgrywała istotną rolę w systemach edukacyjnych na całym świecie. Warto zastanowić się, jakie korzyści przyniosła nauka religii w szkołach i jak wpłynęła na rozwój edukacji.
Jednym z głównych argumentów za nauką religii w szkole jest to, że pozwala ona uczniom lepiej zrozumieć różnorodność kulturową i religijną, co jest kluczowe w dzisiejszym globalnym społeczeństwie. Dzięki temu uczniowie uczą się szacunku dla innych tradycji i przekonań, co może pomóc w promowaniu tolerancji i zrozumienia międzykulturowego.
Kolejnym aspektem, który warto podkreślić, jest fakt, że nauka religii może wspierać rozwój moralny i etyczny uczniów. Wprowadzenie uczniów w świat wartości i zasad etycznych promowanych przez różne religie może pomóc w kształtowaniu ich charakteru i umiejętności podejmowania właściwych decyzji.
Warto również zauważyć, że nauka religii może być interesującym i pouczającym elementem programu nauczania, który pomaga uczniom lepiej zrozumieć historię, kulturę i sztukę różnych narodów. Dzięki temu uczniowie mogą poszerzyć swoją wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze.
Podsumowując, jest niezaprzeczalna. Pomaga ona w promowaniu tolerancji, rozwijaniu moralności i etyki oraz poszerzaniu wiedzy uczniów o różnych aspektach kulturowych i historycznych. Nie można zatem ignorować pozytywnego wpływu, jaki religia może mieć na rozwój edukacji.
Tolerancja religijna wśród uczniów i nauczycieli
W dzisiejszych czasach coraz częściej zauważa się, że religia odgrywa istotną rolę w kształtowaniu systemu edukacji. staje się coraz bardziej istotna, wpływając nie tylko na atmosferę w szkole, ale także na sam rozwój procesu nauczania i uczenia się.
Religia może wpłynąć na rozwój edukacji poprzez:
-
Kształtowanie postaw moralnych: Wartości religijne przekazywane przez nauczycieli i współuczniów mogą mieć wpływ na rozwój postaw moralnych uczniów, co pozytywnie wpływa na ich zachowanie i relacje z innymi.
-
Kreowanie środowiska sprzyjającego nauce: Szkoły o różnych wyznaniach religijnych mogą stworzyć różnorodne środowisko, które zachęca do otwartej dyskusji i wymiany poglądów, sprzyjając tym samym rozwojowi intelektualnemu uczniów.
-
Zrozumienie i szacunek dla innych kultur: Poprzez naukę o różnych religiach i tradycjach, uczniowie mogą lepiej zrozumieć i szanować inne kultury, co może zmniejszyć konflikty między grupami o różnych wyznaniach.
Jednak, aby religia mogła pozytywnie wpłynąć na rozwój edukacji, konieczna jest otwarta i tolerancyjna postawa wszystkich uczestników procesu edukacyjnego. Wspólna praca na rzecz zrozumienia i szacunku dla różnorodności religijnej może stworzyć bardziej pozytywne środowisko szkolne, sprzyjające rozwojowi uczniów.
Jak radzić sobie z problemem indoktrynacji religijnej w szkole?
W dzisiejszych czasach wiele osób zastanawia się, w jaki sposób edukacja została uformowana przez religię. Jednym z kluczowych problemów, z którymi zmaga się system edukacyjny, jest indoktrynacja religijna w szkołach. Jak sobie z nią radzić?
Jednym z najważniejszych kroków jest promowanie otwartości i tolerancji wśród uczniów. Powinniśmy uczyć dzieci, że istnieje wiele różnych światopoglądów i religii, a każdy ma prawo do wyboru własnej drogi duchowej. Ważne jest, aby nie narzucać nikomu swoich przekonań i szanować różnorodność.
Kolejnym sposobem jest promowanie nauki jako podstawy edukacji. Nauka oparta na dowodach i faktach powinna być fundamentem kształcenia, a nie dogmaty religijne. Dzieci powinny mieć możliwość krytycznego myślenia i samodzielnego rozumowania, niezależnie od tego, jakie wyznają wartości.
Ważne jest również, aby nauczyciele byli świadomi swojej roli i nie wykorzystywali jej do indoktrynacji religijnej. Powinni oni być neutralni światopoglądowo i wspierać rozwój intelektualny uczniów, a nie narzucać im swoje przekonania.
Nauczyciele i rodzice powinni także zachęcać uczniów do zadawania pytań i poszukiwania własnych odpowiedzi. Wspieranie samodzielności myślenia i refleksji pozwoli dzieciom lepiej zrozumieć świat i samych siebie.
Podsumowując, radzenie sobie z problemem indoktrynacji religijnej w szkole wymaga otwartości, tolerancji, promowania nauki oraz wspierania samodzielności myślenia u dzieci. Tylko w ten sposób możemy zapewnić uczniom kompleksowe i obiektywne wykształcenie, niezależne od wpływów religijnych.
Dzięki temu artykułowi dowiedzieliście się, w jaki sposób religia miała wpływ na rozwój edukacji na przestrzeni wieków. Nie ma wątpliwości, że religia odegrała ogromną rolę w kształtowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Niezależnie od tego, czy był to buddyzm, chrześcijaństwo, islam czy hinduizm, warto przyjrzeć się temu, jakie wartości i idee te religie wniosły do świata edukacji. Odpowiedź na to pytanie może rzucić nowe światło na sposób, w jaki dzisiejsze systemy edukacyjne są kształtowane i rozwijane. Czy religia nadal będzie odgrywać kluczową rolę w edukacji przyszłości? To pytanie, na które każdy z was musi odpowiedzieć samemu. Dajcie znać w komentarzach, co sądzicie na ten temat!